طرح استاني شدن انتخابات از جمله طرح‌هائي است كه سابقه طرح آن در مجلس شوراي اسلامي به پنجمين دوره مجلس باز مي‌گردد و طرح آن در مجلس ششم و هفتم نيز ادامه يافت، اما به نتيجه نرسيد و اينك نمايندگان دوره هشتم مجلس درصدد هستند ،اين طرح را تصويب كنند ؛ طرحي كه در عين‌حال در داخل و خارج مجلس مخالفان جدي دارد.
براساس اين طرح كه برخي مواد آن در كميسيون شوراها و امور داخلي مجلس شواي اسلامي نيز تصويب شده، انتخابات مجلس به صورت استاني برگزار مي‌شود و هر استان به دو حوزه اصلي و فرعي تقسم خواهد شد. حوزه انتخابيه اصلي كه همان محدوده جغرافيايي هر استان است و حوزه انتخابيه فرعي كه محدوده جغرافيايي آن حوزه انتخابيه فعلي كشور است.
هر داوطلب كه متولد يك حوزه انتخابيه فرعي و يا سابقه نمايندگي در آن حوزه فرعي را داشته باشد مي‌تواند كانديداي آن حوزه انتخابيه شود.
سهميه كرسي نمايندگان هر استان مطابق قانون فعلي است و سهميه حوزه انتخابيه محفوظ است. به موجب اين طرح هر نامزد در صورتي كه حداقل ‪ ۱۵‬درصد آراء حوزه فرعي(شهرستان) را كسب كند و در استان هم اكثريت آراء را بدست آورد، به مجلس راه خواهد يافت.
بر اساس مفاد ديگر اين طرح كه مربوط به حزبي‌شدن انتخابات است‏، نقش احزاب در انتخابات مجلس بيش از پيش پررنگ خواهد شد‏، البته موضوعي كه با مخالفت جدي دولت مواجهه است.
در اين ارتباط وزير‌كشور معتقد است : طرح استاني شدن انتخابات به طولاني شدن روند انتخابات و هزينه‌دار شدن اين روند منجر مي‌شود .
مصطفي محمد‌نجار تصريح مي‌كند كه حزبي‌شدن انتخابات سبب راي‌آوري ليست‌ خاصي مي‌شود.
البته اين نگاه دولت به موضع خاصش در مورد فعاليت‌هاي حزبي برمي‌گردد كه معتقد است احزاب در كشور كارائي ندارد و در كشور اسلامي دو حزب بيشتر موضوعيت ندارد ،يكي حزب الله و ديگري حزب الشيطان.
با اين حال ، همانطور كه مطرح شد طرح استاني‌شدن انتخابات موافقان و مخالفان خاص خود را دارد.
در همين راستا ، طراح طرح استاني شدن انتخابات با دفاع از اين طرح مي‌گويد كه اغلب نخبگان سياسي كشور روي اين هدف اجماع دارند.
علي ادياني راد نماينده قائمشهر در گفت‌وگو با خبرنگار ايلنا ، در پاسخ به سوالي در خصوص انتقادات وزير كشور نسبت به طرح استاني شدن انتخابات اظهار كرد: وي و هر كس ديگر مي‌تواند به بيان انتقادات خود بپردازد اما بايد كارشناسانه سخن گفت و اگر وزير كشور استاني شدن انتخابات را باعث كم شدن مشاركت مردم در انتخابات مي‌داند، بنده اين سوال را دارم كه آيا انتخابات خبرگان و رياست جمهوري هم كه استاني و فرا استاني هستند هم با كاهش مشاركت مردم مواجه مي‌شود؟
وي افزود: طرح استاني شدن انتخابات مورد اجماع اغلب نخبگان سياسي كشور فارغ از مواضع آنها است كه در مجلس پنجم آغاز شد و در مجالس ششم و هفتم نيز به تصويب رسيد، اما شوراي نگهبان به آن ايراداتي وارد كرد. اكنون هم در مجلس هشتم كميسيون شوراها اين طرح را مورد تصويب قرار داده است.
طراح طرح استاني شدن انتخابات گفت: قطعا مجلس بايد به سمتي برود كه در پايان هر دوره كارنامه قانوني خود مبتني بر انجام وظيفه براي تك‌تك حوزه‌ها را ارائه كند كه اين امر باعث ارتقاء جايگاه مجلس خواهد شد و در عين حال رسيدگي به امور مردم نيز محفوظ مي‌ماند.
ادياني‌‌راد همچنين در پاسخ به اين انتقاد وزير كشور كه استاني شدن انتخابات را باعث حزبي مجلس دانسته بود، يادآور شد: اكنون در همه كلان‌شهرها كانديداها به صورت ليستي راي مي‌آورند. لذا اشكالي ندارد كه اين اتفاق در استان‌هاي ديگر نيز رخ دهد.
عضو كميسيون شوراها و سياست داخلي مجلس اشكالي به حزبي شدن انتخابات مجلس وارد نمي‌داند.

هم اكنون نيز ، انتخابات حزبي است

ولي اسماعيلي نماينده گرمي در مجلس در گفت‌گو با خبرنگار ايلنا در پاسخ به سوالي در مورد انتقادات وزير كشور نسبت به طرح استاني شدن انتخابات اظهار كرد: وي عمدتاً در مورد هزينه‌دار بودن اين طرح بحث كرده است در حالي كه معتقدم استاني شدن انتخابات هزينه زيادي نخواهد برد و حداكثر هزينه چاپ دو تعرفه راي است و اگر بار مالي قابل توجهي هم داشته باشد خود شوراي نگهبان آن را رد خواهد كرد.
وي در مورد حزبي شدن انتخابات نيز گفت: اين امر اكنون هم وجود دارد و ما در انتخابات‌ها جبهه متحد اصولگرايان و اصلاح‌‌طلبان را داشتيم. لذا اگر احزاب سالم و قانوني در كشور فعاليت كنند حزبي شدن انتخابات اشكالي ندارد.
وي گفت: براساس اين طرح هر كانديدا بايد 15 درصد راي حوزه فرعي و نيز حداكثر راي نسبي را در استان بياورد تا به مجلس راه يابد.
علاوه بر نمايندگان مجلس ، شخصيت‌هاي حزبي نيز در مورد استاني شدن انتخابات به اظهار نظر پرداختند و اكثريت آنان نيز به موافقت با اين طرح پرداختند.
در اين راستا حميدرضا ترقي به ايلنا مي‌گويد ؛ اين طرح في‌نفسه مطلوب است و در صورتي كه همانند انتخابات مجلس خبرگان ، نمايندگان از امكانات رسانه ملي براي تبليغات استفاده كنند و بدين طريق هزينه‌ها كاهش يابد‏، مفيد خواهد بود. وي ضمن استقبال از اين طرح خواستار كارشناسي جامع نسبت به آن شد و تاكيد كرد: البته همه جوانب اين طرح بايد در نظر گرفته شود.

طرحي براي درامان ماندن انتخابات از دخالتهاي نهادهاي اجرايي

مريم بهروزي دبير‌كل جامعه زينب نيز ضمن استقبال از اين طرح معتقد است كه حزبي شدن انتخابات در قالب استاني شدن آن به نفع كشور و تقويت فعاليت‌هاي تشكيلاتي مي‌شود.
وي تاكيد مي‌كند كه هرچقدر انتخابات تشكيلاتي‌تر باشد و در چهارچوب خاصي برگزار شود،از دخالت دستگاه‌هاي اجرائي بيشتر درامان خواهد بود.
مريم بهروزي ادامه مي‌دهد؛ استاني‌شدن انتخابات ،كيفيت و كميت انتخاب نمايندگان را افزايش مي‌دهد .اگرچه ممكن است اين امر در مسير اجرا ،قدري زحمت بيشتري داشته باشد،اما قطعا از اطمينان بيشتري برخوردار است.
وي تصريح مي‌كند؛ طرح استاني‌شدن انتخابات امري تحقيق شده از سوي نمايندگان است و بنده به عنوان شخصي كه 4 دوره نماينده مجلس بودم و از اول انقلاب نيز تاكنون در همه عرصه‌هاي انتخاباتي حضور فعال داشتم معتقدم اين طرح بسيار مثبت است.
وي تاكيد كرد : طرح استاني شدن انتخابات علاوه بر افزايش كيفيت انتخابات و كيفيت نمايندگان منتخب‌، سبب مي‌شود كه نمايندگان از پشتوانه قوي‌تري برخوردار باشند و تعداد بيشتري به آنها راي دهند كه اميدوارم اين طرح در صحن علني نيز راي بياورد.
اين نماينده اسبق مجلس در خصوص انتقاد دولت مبني بر اينكه طرح استاني شدن انتخابات منجر به حزبي شدن آن و راي‌آوري ليست خاصي مي‌شود،خاطر‌نشان كرد: مگر حزبي‌شدن انتخابات چه اشكالي دارد ؟ احزاب از مردم هستند و از سوي ديگر هرچقدر انتخابات تشكيلاتي‌تر باشد و در چهارچوب خاصي برگزار شود،از دخالت دستگاه‌هاي اجرائي بيشتر در امان خواهد بود.

امضاهاي پس گرفته شده و نشده !

بعد از استقبال نسبتا گسترده از اين طرح ، روز چهارشنبه اخباري مبني بر پس گرفتن تعدادي از امضا‌هاي اين طرح منتشر شد كه در صورتي كه امضاها كمتر از حد نصاب شود، طرح استاني‌شدن انتخابات در صحن‌علني مطرح نخواهد شد.
در اين ارتباط عضو كميسيون شوراها و سياست داخلي مجلس نيز دليل پس گرفتن طرح استاني شدن انتخابات مجلس توسط طراحان را تشريح كرد.
ولي اسماعيلي نماينده گرمي در مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار ايلنا، در پاسخ به سوالي در مورد پس گرفتن امضاهاي طرح استاني شدن انتخابات مجلس اظهار كرد: نمي‌دانم كه آيا تعداد امضاها به زير حد نصاب 15 عدد رسيده يا خير اما تعدادي از طراحان اين طرح امضاي خود را پس گرفته‌اند تا طرح جديد نوشته شود.
وي افزود: دليل اين اقدام تبصره ماده يك اين طرح است كه مربوط به استان‌هاي مرزي و استان‌هاي داراي اقليت‌هاي مذهبي است كه در مورد استاني كردن انتخابات آنها به مشكل برخورد كرديم‌،زيرا ممكن بود استاني شدن به وحدت لطمه بزند.
اسماعيلي با بيان اينكه با توجه به در دستوركار بودن لايحه بودجه سال 90 بررسي استاني شدن انتخابات به سال بعد موكول مي‌شود،گفت: علاوه بر موضوع مزبور در خصوص كاهش مشاركت احتمالي مردم در انتخابات نيز بحث‌هايي در خصوص طرح مطرح بود كه اميدواريم با اصلاحاتي كه انجام خواهد شد‏‏، جامع‌تر شود.
به هر تقدير سرنوشت طرح استاني شدن انتخابات همچنان در هاله‌اي از ابهام قرار دارد . بايد منتظر ماند و ديد كه نظر نهايي نمايندگان در اين خصوص چه خواهد بود.